Συνέντευξη με τον Ανδρέα Σταυρόπουλο. Η συγκεκριμένη συνέντευξη αποτελεί μια από τις πολλές που μπορείτε να βρείτε στο Greek Tech Revolution report. Μπορείτε να βρείτε το report και να μείνετε συντονισμένοι στα κανάλια μας για ακόμα περισσότερες συνεντεύξεις από την έκδοση του 2020.
Το πόσο σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν Έλληνες της διασποράς για τη δυναμική ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας μοιάζει αυτονόητο. Ιδιαίτερα εκείνοι που δραστηριοποιούνται στα κορυφαία hubs του κόσμου όπως της Silicon Valley, της Νέας Υόρκης, του Λονδίνου, του Τελ-Αβίβ κ.ά. Μεταδίδοντας τη φιλοσοφία και την τεχνογνωσία τους, ενεργοποιώντας το δίκτυό τους και συγκεντρώνοντας και κατευθύνοντας κεφάλαια για επενδύσεις στην Ελλάδα, μπορούν να κάνουν ακριβώς εκείνη τη διαφορά που χρειάζονται τα startups και scale-ups της χώρας μας για να κάνουν το επόμενο, καθοριστικό άλμα ανάπτυξής τους.
Ο Ανδρέας Σταυρόπουλος, Partner στη Threshold Ventures και από τον Δεκέμβριο του 2020 μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Endeavor Greece, είναι ένας από τους ανθρώπους που προσφέρουν ήδη με γενναιοδωρία από τα αποθέματα γνώσης και εμπειρίας τους στην ελληνική επιχειρηματικότητα.
Μια εμπειρία που αποκόμισε ως venture capitalist, επενδύοντας σε εταιρείες όπως οι Appstream (Symantec), Centerpost (West Corp.), Epocrates (NASDAQ: ATHN), Everdream (Dell), Meetup (WeWork) Mobile 365 (Sybase), Silverpop (IBM), Vizu (Nielsen) και Yodle (Web. com), αλλά και μέσα από τη συμμετοχή του σε Διοικητικά Συμβούλια εταιρειών όπως οι Balena, CircleCI, Diamanti, Forward Networks, Mythic, NumberAI και Tango. Σπούδασε στο τμήμα της Επιστήμης των Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Harvard, έχει μεταπτυχιακό τίτλο και ήταν πρώτος στην τάξη του στο Harvard Business School, όπου ήταν και Baker Scholar, ενώ στο παρελθόν έχει εργαστεί στη McKinsey & Company και στην Cornerstone Research.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατηρεί κανείς μιλώντας στον Ανδρέα Σταυρόπουλο, είναι η σημασία που φαίνεται να δίνει στην «κουλτούρα επιχειρηματικότητας» που διαμορφώνεται σ’ ένα οικοσύστημα. «Ένα οικοσύστημα φτιάχνεται από τη συνύπαρξη ορισμένων πραγμάτων», εξηγεί. «Το οικοσύστημα της Silicon Valley γιατί είναι τόσο επιτυχημένο; Η συζήτηση βρίσκεται σε εξέλιξη είκοσι χρόνια τώρα. Σε ένα πρώτο επίπεδο μπορείς να πεις ότι είναι επειδή έχει καλά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, πηγές άντλησης κεφαλαίου, νομικό πλαίσιο κι ένα κράτος που έχει συνέχεια.»
Πέρα όμως από αυτά τα στοιχεία, κάποια από τα οποία θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε κι εμείς ως χώρα αν δεν τα έχουμε ήδη, και στα οποία θα επανέλθουμε αρκετές φορές στη διάρκεια της συζήτησής μας, ο Ανδρέας Σταυρόπουλος εντοπίζει και ένα άλλο χαρακτηριστικό της Αμερικής που την έχει καταστήσει πρωταθλητή στην τεχνολογική επιχειρηματικότητα. Σε αντίθεση με την «κολεκτιβιστική προσέγγιση» της Ευρώπης απέναντι στην επιτυχία, το “creation myth” της Αμερικής χτίστηκε γύρω από το Αμερικανικό Όνειρο. Μια ολόκληρη κουλτούρα «προωθεί» και καθιστά ήρωες τους Steve Jobs αυτού του κόσμου, που ξεχωρίζουν και δεν χρειάζεται να απολογούνται για την επιτυχία τους.
Ένα από τα πράγματα που μπορούν να κάνουν οργανισμοί όπως η Endeavor είναι να εμφυσήσουν στην ελληνική επιχειρηματικότητα μια νέα φιλοσοφία που απενοχοποιεί την επιτυχία και καθιστά περισσότερους ανθρώπους «συμμέτοχους» σε αυτήν – ψυχολογικά αλλά και οικονομικά. «Αυτή η ιδέα του ‘equity economy’ είναι που κάνει τη Silicon Valley να πηγαίνει μπροστά.» Μια τέτοια προσέγγιση, η οποία χτίζεται με δράσεις και πρωτοβουλίες που «ανοίγουν» τις startups και τους επιχειρηματίες προς το οικοσύστημα, αλλά και την ευρύτερη οικονομία και κοινωνία, αποτελεί ίσως το καλύτερο «εμβόλιο» απέναντι στην προβληματική πεποίθηση ότι η επιτυχία του γείτονα με κάποιον τρόπο αφαιρεί από τη δική μας, ή ότι θα έπρεπε να μας κάνει να αισθανόμαστε μειονεκτικά. «Υπάρχει αυτή η καχυποψία και νομίζω εκεί πρέπει να βοηθήσει η Endeavor, γιατί φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά σε ένα περιβάλλον το οποίο, καθώς είναι μη κερδοσκοπικό και καθαρά για το κοινό καλό, ταιριάζει στην Ελλάδα και την Ευρώπη.»
Φέρνει μάλιστα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τα πρώτα χρόνια του Facebook. Ένας graffiti artist είχε φιλοτεχνήσει κάποιες τοιχογραφίες στα γραφεία της εταιρείας και δέχθηκε να πληρωθεί σε μετοχές αντί για μετρητά. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν το Facebook μπήκε στο χρηματιστήριο, οι μετοχές αυτές άξιζαν περί τα 200 εκ. δολάρια! «Αυτό είναι μόνο μια ιστορία, αλλά το αναφέρω ως παράδειγμα του τι σημαίνει να είσαι συμμέτοχος στην επιτυχία του άλλου.»
«Η Ελλάδα έχει ομοιότητες με τη Silicon Valley, με την έννοια ότι είναι ένα καταπληκτικό μέρος να ζει κανείς. Μέρος της επιτυχίας της Silicon Valley είναι και αυτό», σημειώνει ο Ανδρέας Σταυρόπουλος. «Η χώρα μας είναι ένας ευλογημένος τόπος από πλευράς κλίματος και φυσικής ομορφιάς, ψυχισμού και κουλτούρας των ανθρώπων που είναι φιλικοί προς τους ξένους, όπως επίσης χάρη στο καλό φαγητό, την υγεία και την ευεξία. Βλέπεις τόσο μεγάλο μέρος της διασποράς, εμού συμπεριλαμβανομένου, που έχουν ως στόχο ζωής να περνούν περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι όσο μεγαλώνεις, τόσο πιο πολύ αναζητάς τα στοιχεία που μπορεί να σου προσφέρει.»
Όμως, δεν πας κάπου απλώς και μόνο επειδή έχει ωραίο καιρό. Εδώ είναι που η «άυλη» καινοτομία, αλλά και το γεγονός ότι μέρος της εργασίας και της επιχειρηματικότητας εξαρτώνται πια λιγότερο από τη φυσική παρουσία, μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος. «Ο χρόνος από την ιδέα μέχρι την εφαρμογή της μπορεί πιο εύκολα να συμπυκνωθεί, άσχετα με το πού ζεις ή περνάς τη μέρα σου. Τα περισσότερα πράγματα βασίζονται πια στην τεχνολογία. Αυτό σημαίνει ότι μια χώρα που έχει καλά πανεπιστήμια, εργασιακό δυναμικό και τρομερό καιρό, μπορεί να προσελκύσει ανθρώπους. Αυτά είναι πραγματικές ευκαιρίες.»
Προϋπόθεση βέβαια για να γίνουν αυτές οι ευκαιρίες πραγματικότητα είναι η θεσμοθέτηση κάποιων «σταθερών». «Έχουμε μεγάλη αστάθεια σε πράγματα βασικά – φορολογία, κανόνες για έναρξη και κλείσιμο μιας επιχείρησης, το πόσο γρήγορα μπορούν να κινηθούν τα πράγματα δικαστικά ή εξωδικαστικά, ιδίως για μικρές εταιρείες. Αν σε αυτά τα βασικά δεν έχουμε μια συμφωνία που να μην αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση, τότε είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα.» Άλλωστε, αν φοβάται κάποιος ότι σε πέντε χρόνια οι συνθήκες ίσως να είναι τελείως διαφορετικές, θα διστάσει να έρθει να δουλέψει εδώ, να ιδρύσει μια επιχείρηση, ακόμα και να κάνει μια επένδυση.
Ο Ανδρέας Σταυρόπουλος δηλώνει πάντως αισιόδοξος. «Θέλω να πιστεύω ότι πράγματι συντελέστηκε μια αλλαγή. Νομίζω ότι πλέον καταλάβαμε όλοι στην Ελλάδα, ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων, ότι όπως κάναμε τα πράγματα στο παρελθόν δεν μπορούμε να τα κάνουμε στο μέλλον. Όταν περνάς από μία τέτοια κρίση τελικά κάποια πράγματα -όπως το λειτουργικό κράτος, η επιτάχυνση των διαδικασιών, το θέμα της δικαιοσύνης και της διαφάνειας, το κτηματολόγιο, η καταπολέμηση της διαφθοράς- φαντάζουν θετικά ανεξαρτήτως κομματικής ιδεολογίας. «Για να φέρεις όμως κόσμο από το εξωτερικό, πρέπει να κάνεις τη ζωή του πιο εύκολη. Σε αυτό κάτι γίνεται», διαπιστώνει. «Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε ακόμα – από φορολογικά κίνητρα μέχρι προώθηση της Ελλάδας ως έναν σταθερό και με καλή εκπαίδευση προορισμό για επενδύσεις. Θα ήταν καλό να υπήρχε και απλοποίηση του γραφειοκρατικού σκέλους, αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η υπερφορολόγηση, η απονομή δικαιοσύνης, το δυσκίνητο κράτος, οι υψηλές εισφορές κ.λπ.»
Οι εξελίξεις στο οικοσύστημα καινοτομίας της χώρας, αλλά και οι ιστορίες επιτυχίας των τελευταίων ετών, έχουν αδιαμφισβήτητα βοηθήσει. «Η Ελλάδα έχει ήδη θετικό αντίκτυπο και νομίζω έτσι θα συνεχίσει. Είναι ευκαιρία να ενταχθεί στον τουρισμό και στην προώθηση της Ελλάδας η ενημέρωση για τα επιχειρηματικά success stories, και είναι επίσης σημαντικό να βρούμε τρόπους να μιλήσει η διασπορά με την τοπική οικονομία. Αυτό που αλλάζει είναι ότι έχεις τα case studies με νούμερα πλέον. Οι καλές περιπτώσεις πληθαίνουν και όσο πληθαίνουν αφορούν και περισσότερους.»